Pulsoksymetry to niewielkich rozmiarów urządzenia elektroniczne, które służą do przezskórnej oceny wysycenia krwi tlenem. Pomiar odbywa się w sposób całkowicie bezinwazyjny, czyli z zachowaniem ciągłości tkanek. Inną funkcją, którą oferują pulsoksymetry, jest mierzenie częstotliwości pracy serca, określanej potocznie jako puls. To jedna ze skuteczniejszych i często wykorzystywanych w diagnostyce metod metrologicznych.
Pulsoksymetr to małe urządzenie elektroniczne, które służy do pomiaru saturacji, czyli nasycenia krwi tlenem. Pulsoksymetr mierzy również częstotliwość pracy serca, czyli puls. Pulsoksymetr jest prosty i bezbolesny w użyciu - wystarczy założyć go na palec i odczytać wynik na wyświetlaczu.
Pulsoksymetr jest przydatnym narzędziem do monitorowania stanu zdrowia osób z chorobami układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego, takimi jak astma, POChP, niewydolność serca czy bezdech senny. Pulsoksymetr może również ostrzec przed hipoksemią, czyli niedotlenieniem organizmu, które może być groźne dla życia.
Pulsoksymetr znajduje zastosowanie w różnych sytuacjach, takich jak:
- opieka nad pacjentem w szpitalu lub w domu;
- tlenoterapia domowa lub szpitalna;
- sporty wysokościowe lub ekstremalne;
- diagnostyka i leczenie zaburzeń snu;
- profilaktyka zdrowotna i poprawa jakości życia.
Pulsoksymetr jest łatwo dostępny i niedrogi - można go kupić w aptece, sklepie medycznym lub przez internet. Cena pulsoksymetru zależy od jego jakości, funkcji i marki - zwykle mieści się w przedziale od kilkudziesięciu do kilkuset złotych.
Jak czytać i interpretować wyniki pulsoksymetru?
Wynik pomiaru pulsoksymetru składa się z dwóch wartości: saturacji (SpO2) i pulsu (PR). Saturacja to procent hemoglobiny nasyconej tlenem w stosunku do całkowitej ilości hemoglobiny we krwi. Puls to liczba uderzeń serca na minutę.
Saturacja powinna wynosić co najmniej 95%, a puls powinien być w granicach normy dla wieku i stanu zdrowia pacjenta. Norma pulsu dla dorosłych wynosi 60-100 uderzeń na minutę, a dla dzieci 70-120 uderzeń na minutę.
Jeśli saturacja jest niższa niż 95%, może to świadczyć o niedotlenieniu organizmu. Jeśli saturacja spada poniżej 90%, stan ten nazywa się hipoksemią i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Hipoksemia może być spowodowana przez różne czynniki, takie jak:
- choroby układu oddechowego (np. astma, POChP, zapalenie płuc);
- choroby układu sercowo-naczyniowego (np. niewydolność serca, zatorowość płucna);
- niedokrwistość (np. niedobór żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego);
- zatrucie tlenkiem węgla lub innymi substancjami toksycznymi;
- przebywanie na dużej wysokości lub w warunkach niskiego ciśnienia atmosferycznego.
Jeśli puls jest zbyt wysoki (tachykardia) lub zbyt niski (bradykardia), może to świadczyć o zaburzeniach rytmu serca lub innych problemach zdrowotnych. Nieprawidłowy puls może być spowodowany przez różne czynniki, takie jak:
- stres, emocje, lęk;
- wysiłek fizyczny, gorączka, ból;
- nadczynność lub niedoczynność tarczycy;
- niedoczynność nadnerczy;
- niedobór lub nadmiar elektrolitów (np. potasu, sodu, wapnia);
- leki (np. beta-blokery, stymulanty, antyarytmiki);
- choroby układu sercowo-naczyniowego (np. zawał serca, migotanie przedsionków, wady zastawkowe).
Wynik pomiaru pulsoksymetru może być również zakłócony przez różne czynniki, takie jak:
- ruch palca lub całego ciała;
- zimne lub wilgotne palce;
- lakier do paznokci lub sztuczne paznokcie;
- słabe oświetlenie lub silne światło zewnętrzne;
- niski poziom hemoglobiny lub obecność hemoglobiny nieprawidłowej (np. karboksyhemoglobiny, methemoglobiny);
- obecność barwników we krwi (np. błękit metylenowy, indocyjanina zielona).
Dlatego wynik pomiaru pulsoksymetru należy traktować jako orientacyjny i nie zastępuje on dokładnej diagnostyki lekarskiej. Jeśli wynik jest nieprawidłowy lub budzi wątpliwości, należy skonsultować się z lekarzem lub ratownikiem medycznym.